Çocuğum Tuvalet Eğitimine Hazır mı?

Çocuklar tıpkı masada oturup yemek yemek, gece boyunca uyumak, giyinmek gibi davranışları ve okumak, bisiklete binmek gibi becerileri eninde sonunda öğrendikleri gibi tuvaleti kullanmayı da eninde sonunda öğrenirler. Çoğu çocuk iki üç yaş arası tuvalet kullanma alışkanlığı işini çözer.

Söz konusu çocuklara yeni bir şey öğretmek olduğunda doğru zamanı seçmek çok önemlidir. Yeterince gelişip olgunlaşmamış bedenler ve zihinler, eğitimler ne kadar kaliteli olursa olsun ileri düzey becerileri öğrenmek için donatılmamıştır. Verilen eğitim bir çocuğun yeni bir görevi öğrenme yeteneği ile örtüşmelidir. Çocuğun fiziksel gelişimi tuvalet alışkanlığı edinmenin gereklilikleriyle uyuşmazsa yeni bir beceri öğrenimden ziyade hayal kırıklığı oluşur.

Diğer yandan, öğrenme fırsatının elinizden kaçıp gitmesine de izin vermemelisiniz. Eğer çocuğunuzun yeni bir beceriyi öğrenme hazır olduğunu düşünüyorsanız öğretin. Fakat çocuğunuzdan gelebilecek itirazlar karşısında da şaşırmayın. İsteksizlik, değişime karşı verilen genel bir tepkidir. Bu yeni deneyime uyum sağlaması için ona zaman tanıyın. Rutinlerinin değişimine sebep olan yenilik, duygusal karmaşa oluştursa da bu çocuğun yeni bir beceriyi öğrenemeyeceği anlamına gelmez.

Çocuğun yeni bir beceriyi öğrenmesi için doğru zamanın gelip gelmediğini anlamak ve hissetmek, etkin ebeveynliğin anahtardır. Bir çocuğun yeni bir beceriyi öğrenmesi için bedenin fiziksel olarak olgunlaşması gerekse de bu tek başına bir ölçüt değildir.

Tuvalet eğitimi, sadece çiş ya da kaka kaka yapmayı öğretmek gibi basit bir olay değildir. Bu süreç gelişmekte olan çocuğun dört özelliğini kapsar: fiziksel, sosyal, duygusal ve entellektüel hazırlık.

Fiziksel hazırlık

Çocuklar bacak kasları onları taşımaya yetecek kadar gelişmedikçe yürüyemezler yine parmak kasları karmaşık şekiller oluşturabilecek seviyeye gelene kadar yazamazlar. Bağırsak ve mesane kasları güçlenip kontrol altında olana kadar da tuvaleti kendi başlarına kullanma konusunda başarılı olamazlar. Tuvalet alışkanlığı edinebilmesi için bu kasların idrarı ve dışkıyı kontrol altında tutmaya yeteri kadar olması gerekmektedir.

Eğer çocuğunuzun altı sıklıkla ıslaksa belli ki henüz hazır değildir. Çocuğun bezinin tek seferde bir buçuk - iki saat boyunca kuru kalıp kalmadığı takip edilmedir. Bu süre, mesanenin genişlediğine ve kasların kontrolünün geliştiğine dair ilk göstergedir.

Yine çocuğunuz oyun oynarken, bağırsakları harekete geçtiğinde oyununa / aktivitesine ara verip vermediğine dikkat edilmelidir. Eğer ara verirse bu, bedeniyle ilgili bir şeyler olduğunu bildiğini gösterir. Bunu fark ettiğinizde çocuğunuza açıklama yapın: şimdi bezine kaka yapıyorsun, bir gün tuvalete gideceksin. Tuvaleti kullanmaya hazır olmasa da ne yaptığının farkında olması önemlidir. Aynı zamanda oyununa sadece ara vermek değil bezine kaka yapmak için odasına gidiyorsa, bağırsak kaslarının kontrolünü geliştirmiş demektir.

Çocuğunuzun fiziksel açıdan tam anlamıyla bağımsızlığını kazanması, iç çamaşırını giyip çıkarabilmesini de gerektirir. Bu yüzden bu süreçte kıyafetlerinin kolay giyip çıkarılabilir olması işinizi daha da kolaylaştırır.

Sosyal hazırlık

Eğer çocuğunuz bu işi sosyal bir deney olarak görürse, tuvalet alışkanlığını edinmesi daha kolay olur.

İlk olarak, tuvalete giderken çocuğunuzu da yanınıza alın ve sifonu çekmesi için onu yönlendirin. Banyoya bir lazımlık koyun ve siz tuvaletteyken çocuğunuzu da lazımlığına oturması için teşvik edin. İlk başta çocuğun bezini çıkarmayın ve ondan herhangi birşey yapmasını beklemeyin. Sadece lazımlığa oturmaya alışmasını sağlayın. Bu sırada sohbet edin ve onu cesaretlendirerek " bir gün sende tıpkı annen ve baban gibi tuvaleti kullanacaksın " deyin.

Bazı çocuklar yerde duran lazımlık yerine klozete oturmak isterler. Bunun içinde bir adaptör veya klozet içine yerleştirilen bir lazımlık kullanabilirsiniz.

Kızların bedeni anneninki gibidir. Annenin ne yaptığını görürler ve onun davranışlarını taklit etmeyi öğrenirler. Aynı zamanda babalarında erkek çocukların tuvalet eğitimine dahil olması başarı oranın yükselmesine yardımcı olur.

Çocuğun sosyal anlamda hazır olduğunun bir başka göstergesi de taklit edebilmesidir. Çocuk yemek pişirmeyi, alışveriş yapmayı, traş olmayı vs taklit edebiliyorsa tuvaleti kullanmayı da taklit etmeye hazır olabilir.

Entellektüel hazırlık

Sosyal açıdan hazır olmak tuvalet sürecini hızlandırsa da çocuğun " tuvalete gitme ihtiyacı" ile ilgili bedeni ve zihni arasında da bağlantı kurabilmesi gerekmektedir. .İşte bu entellektüel hazırlıktır.

Ayrıca çiş ve kaka yapma süreciyle ilgili iletişim kurma becerisinin gelişmiş olması da önemlidir. İster kelimelerle olsun ister işaretle veya vücut hareketleriyle ifade etsin. Çocukların bir tuvalet sözlüğüne ihtiyacı vardır. Çiş, kaka, işemek veya büyük tuvaletini yapmak gibi kelimeleri kullanmak en iyisidir. Bunlar sadece evinizdeki inşalar için değil, aynı zamanda diğer kişiler tarafından da anlaşılabilirdir. Bunlar dışında kullanılan terimler veya çocuğun kendi geliştirdiği sözcükler edin sınırları dışında çocuğun işine yaramaz.

Entellektüel hazırlık üç aşamada gerçekleşir. Bunlardan ilki "yaptığının" farkında olmasıdır. Bezinin dolu olduğunu veya değiştirilmesi gerektiğini kelimelerle veya beden diliyle ifade ettiği gün önemli adımlardan birini atmış demektir.

Bir sonraki " ne olduğunun" farkında olmasıdır. "Kakam geldi veya çişimi yapıyorum" gibi ifadeler çocuğun ikinci adıma geçtiğini gösterir. Kaka yaptığını veya altının ıslaklığını fark etmeyen çocuklar henüz hazır değildir.

Bunların dışında çocuğa tuvalet eğitimi verme vaktinin geldiğini gösteren en önemli adım çocuğun" tuvalet gitmesi gerektiğinin bilincinde" olmasıdır.

Ayrıca çocuğun eşyaların nereye ait olduğunu bilmesine dikkat edin. ( ayakkabı, mont, kirli çamaşır, çanta vs) Bazı şeylerin belli yerlere ait olduğunu bildiğinden çiş ile kakanın da tuvalete ait olduğunu daha iyi kavrayacağı anlamına gelir.

Duygusal hazırlık

Doğuştan gelen mizaç özellikleri duygusal hazırlığı etkiler. Meraklı ve yeni şeylere uyum sağlayabilen çocuklar zorluklarla yüzleşmekten büyük keyif alırlar. Eğer çocuğun bedensel aktiviteleri düzenliyse her gün aynı saatte kaka yapıyorsa, tuvalete gitme ve lazımlığa oturma günlük rutininizin bir parçası olabilir. Uyum ve düzen tuvalet alışkanlığı edinmede işinizi kolaylaştıran etkenlerdir.

Bazı çocuklar için ise değişimle yüzleşmek diğerlerine göre daha zordur. Bez kullanmak, doğdukları andan itibaren bildikleri tek şeydir ve bu onlar için son derece normaldir. Tuvalete çiş ya da kaka yapmak korkutucu olabilir, özellikle de her zaman temkinli olan çocuklar için. Bazı çocuklar klozetin içine düşmekten korkar, bazıları ise bedenlerinin bir parçası olan kakanın içlerinden çıkıp tuvaletin içine düşmesinden hoşlanmazlar.

Çocuklar tuvaleti kullanmak konusunda isteksiz ve ürkek görünüyorlarsa onları zorlanmamak gerekir. Çocuğunuz açıkça " hayır tuvalete oturmayı sevmiyorum" diyorsa, yapacağınız hiçbir şey onun fikrini değiştirmeyecektir. Bir çocuğun duygusal olarak hazır olması için korkularını kabullenmeye ve ebeveynlerinin söz konusu bedenin ona ait ve tüm kontrolün onun elinde olduğu gerçeğine saygı göstereceğini bilmeye ihtiyacı vardır.

Çocuğunuzla iktidar savaşına girmeyin ve bezi çıkarmaya bir süre ara verin.

Tuvalet eğitimi genellikle bir çocuğun bağımsız olmak için kendini zorladığı 2-3 yaşlarında verilir. Bu da eğitime yeni bir zorluk getirir. Çocuklar bu dönemde kendilerini sizden ayrı bir birey olarak tanımlarlar ve bağımsızlaşmak isterler. İtaatsizlik ve olumsuzluk, bu gelişim evresinin normal ve en önemli parçasıdır. " hayır, ben yaparım" gibi cümleler genellikle 2 buçuk yaş civarındayken baş göstermeye başlar. Bazı çocuklar bu evreye diğerlerinden daha erken veya daha geç ulaşabilir.

Tuvalet eğitimi ile " iki yaş sendromunun" bir araya gelmiş olması aslında çocuk için yararlıdır. Çünkü bu yaşlarda çocuklar olaylar karşısında ki davranışlarını, duygusal ve bedensel tepkilerini kontrol edebilirler. Tuvalet kullanmaya karar verecek olan da, bedenin kontrolü elinde olanda çocuktur.

Çocuklarınıza tuvaleti kullanmayı öğretmek ise etki alanınızın nerede başlayıp nerede bittiğinin göstergesidir. Çocuğunuza kendine özgü mizacı ve öğrenme tarzına saygı duyarken, aynı zamanda onu amaçlanan hedefe olumlu şekilde nasıl yönlendireceğinizi bilmek zorundasınız. Bu edinilmesi gereken değerli bir ebeveyn yeteneğidir.

İki yaşındaki çocuğunuzla iş birliği yapın, ona karşı olmayın. Amacınız iki yaşındaki çocuğunuzu tuvaleti kullanma fikrinin ona ait olduğuna ikna etmek olmalıdır. Bu yüzden otoriter ve yöntemlerden kaçının ve olumlu olmaya gayret edin. Gerildiğinizi, sinirlendiğinizi ya da yorulduğunuzu hissettiğinizde geri çekilin ve ruh halinizin düzelmesini bekleyin. Bireyselliğe göstereceğiniz saygı, çocukların öz saygısına ve sorumluluk duygularına katkıda bulunur.

Çocukların sosyal, fiziksel ve entellektüel olarak hazır olduklarını anlamak duygusal olarak hazır olduklarını anlamaktan daha kolay olur. Bu sebeple gerekirse eğitimden tamamen vazgeçip birkaç ay sonra tekrar deneyin. Duygusal anlamda hazır olan çocuk, tuvaleti kullanmayı denemeye daha istekli ve meraklı olacaktır.

GÜLŞEN YILDIRM

Aile Danışmanı / Oyun Terapisti